Асуултыг үр дүнтэй ашиглах нь

Асуултыг үр дүнтэй ашиглах зөвлөмж

Орчин үеийн сургалт нь суралцагчдын төрөлхийн оюун сэтгэхүй, авьяас чадвар, хувийн туршлагад шууд тулгуурлан тэд өөрсдөө жинхэнэ ёсоор хөгжиж, тодорхой бүтээл шийдэл гаргаж байх, багш­-сурагч, сурагч-сурагч, сурагч-өөртэйгээ, сурагч-нийгэмтэй харилцах харилцааг ардчилсан үзэл санаанд зохицуулдаг сургалт юм. Сургалтын арга зүйн шинэчлэл бол сурагчдыг мэдлэг эзэмших арга барилд сургах, бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх, мэдлэгийг нь чадвар дадал болгоход чиглэгдсэн үйл ажиллагаа байдаг. Энэхүү үйл ажиллагааг бид хичээлээр хэрэгжүүлдэг билээ.

Хичээл дээр яагаад асуулт тавьдаг вэ?

Асуулт суралцагсдын суралгад тус дэм болдог уу? Асуулт тавих чадвар нь хичээл амжилттай болох эсэхийг тодорхойлдог. Асуултууд хичээлийн сэдэв дээр сурагчдын анхаарлыг төвлөрүүлж, санаа бодлоо эмхлэхэд нь дөхөм болж багш нар, сургалтын үр дүнгээ үнэлэхэд тустай байдаг. Зөв тавьсан асуултууд бодох чадварыг хөгжүүлж, ярианд нэмэр түлхэц болохоос гадна сурагчдын мэдэх хүсэл тэмүүллийг хөгжөөж, нөгөө талаар хэлэлцэж буй асуудлаар өөрийн санал, үзэл бодлоо илэрхийлэхэд тус болдог. Иймд багш нар хичээл дээрээ тавьж буй асуултандаа анхаарч, нөхцөл байдлыг задлан шинжилсэн, өдөр тутмын амьдралдаа хэрэглэж болохуйц, сурагчдын чадварыг дээшлүүлэх асуултууд тавих хэрэгтэй.

Асуулт тавихдаа анхаарах зүйл:

• Асуултаа урьдаас сайтар бодож бэлдэх
• Таны асуултууд төлөвлөсөн үр дүнд чиглэсэн үндэслэлтэй байх
• Задлан шинжлэх нэгтгэн дүгнэх, үнэлэх арга замаар хариулт өгөхийг шаардсан хүнд хөнгөн асуултууд тавих
• Асуулт тавихдаа хариултыг хамтран хэлэлцэхийг сурагчдаас хүсэх
• Сурагчид бие биенийхээ хэлснийг анхаарч, хариу өгдөг байхыг тэднээс хүсэх
• Асуулт тавиад хариултыг тэвчээртэй хүлээх
• Дуу цөөнтэй, ичимхий хүүхдүүдийг ярианд татан оролцуулах
• Аливаа үзэл бодлыг зөвшөөрөх буюу няцаахаасаа өмнө түүнийг ойлгохыг хичээх
• Санал болгосон асуудлыг үр дүнтэй хэлэлцэх санаачлагыг өрнүүлэх
• Бусад сурагч нартаа асуулт тавихыг сурагчдаас хүсэх буюу хоорондоо санал солилцох явдлыг дэмжих

Асуултын янз бүрийн хувилбар байж болох юм. Үүнд:

Нэмэлт нотолгоо шаардсан асуулт
Жишээлбэл: Үүнийг та хаанаас мэдсэн бэ?

· Тодруулга шаардсан асуулт
Жишээлбэл: Та үүнийг өөрөөр хэлж чадах уу?

· Холбоог нь тогтоохыг шаардсан асуулт
Жишээлбэл: Доржийн хэлсэн дээр нэмж хэлэх юу байна вэ?

· Сурагчид бие биенийхээ хэлсэн зүйлийг анхааралтай сонсохыг шаардсан асуултЖишээлбэл: Дулмаа, чи Доржийн хэлсэнтэй санал нийлж байна уу?

· Таамаглал шаардсан асуулт.
Жишээлбэл: Хэрэв Гитлер 1941онд ЗХУ-д довтлоогүй бол дэлхийн 2-р дайн хэрхэн төгсөх байсан бол оо?

· Шалтгаан үр дагаврын холбоо бүхий асуулт
Жишээлбэл: Хэрэв энэ хууль батлагдвал нийгэмд ямар нөлөө үзүүлэх вэ?

· Нэгтгэн дүгнэхийг шаардсан асуулт
Жишээлбэл: Өнөөдрийн хичээлийн гол зорилго юу байсан бэ?

Сурагчдад өгөх сурган хүмүүжүүлэх зөвөлгөө

Танд тустай хором...
Цагийг ашигтай өнгөрөөх хамгийн сайн аргууд:

• Өглөө бүр “Би өнөөдрийн хийх ажлын төлөвлөгөөгөө гаргасан билүү?”Орой болгон “За өнөөдөр би цагийг үр бүтээлтэй өнгөрөөж чадсан билүү?” гэж өөрөө өөрөөсөө олон дахин асуу.
• Хийх зүйлүүдээ хамгийн чухлаас нь эхэлж жагсаа.
• Цаг хугацааг бүрэн ашиглахын тулд юуны өмнө өөрийн бодол санаа, зорилгоо тодорхойлж өөрөө өөрийгөө удирдах чадвартай байх ёстой.
• Хэрэггүй зүйлд цаг хугацаагаа бүү зарцуул, ашиггүй зуршил дадлаасаа салах хэрэгтэй.
• Хоёр буюу гурван ажлыг нэг доор амжуулахыг хичээ.
• Тэмдэглэлийн дэвтэртээ цагийг хождог ба алддаг зан харьцаа болон үйл хөдлөлөө тэмдэглэх хэрэгтэй.
• Эхэлсэн ажлаа хойшлуулахгүйгээр дуусгахыг хичээгээрэй. Хойшлуулалт хязгааргүй минут, цаг, өдрийг үрэх болно.Ажлаа яг цагтаа   эхэлбэл амархан дуусах болно.
• Хамгийн чухал ажлаа хамгийн үр бүтээлтэй байдаг цагтаа хийхийг хичээгээрэй.
• Хоосон яриа болон цайны цагийг аль болох багасгаж үүндээ шийдвэртэй бай

Гэрийн даалгавар хийхдээ анхаарах зүйлс...

1. Даалгавар бүр нь мэдлэг, чадварын тодорхой нэг төвшинд хүрэх зорилго чиглэлтэй байна
2. Гэрийн даалгаврыг заавал хийж гүйцэтгэх эрмэлзэлтэй байх /Багш таны хийсэн зүйлийг заавал үнэлэх болно.
3. Хийх хичээлийнхээ даалгавруудыг жагсаан бичих.
4. Өөрт байгаа цагийг зөв хуваарилах.
5. Даалгавраа хийх хүсэл эрмэлзэлтэй байх.
6. Хийх зүйлдээ анхаарлаа бүрэн төвлөрүүлэх.
7. Даалгавар хийх явцад хөгжим сонсох, телевиз үзэх, компьютер тоглох зэргээс хол байх.
8. Мэдэхгүй зүйлийн жагсаалтыг гаргаж багш, эцэг эх, найзуудаасаа асууж туслалцаа авах.
9. Ямар ч хичээлийн даалгаврыг хийхэд маш сайн уншиж ойлго.
10. Өөрийн хамгийн сайн хийж чадах зүйлээсээ эхлэх хэрэгтэй.
11. Хөнгөнөөсөө хүнд хэлбэрийн даалгаварыг хийвэл урам зоригтой байх.
12. Далгавараа хийснээр өөрийн мэдлэгийн цар хүрээгээ нэмэх.
13. Маргааш хийнэ гэж хэзээ ч бүү хойшлуул.
14. Өөрт байгаа нөөц бололцоогоо бүрэн дайчилж сэтгэлээсээ хандах.

Мэргэжлээ зөв сонгоцгооё

Мэргэжил сонгоход анхаарах зүйлс:
Мэргэжил сонгох гэдэг хүний амьдралын хамгийн чухал шийдвэрүүдийн нэг билээ. Учир нь хүн ямархуу амьдралаар амьдрахаа энэхүү шийдвэрийг хэрхэн гаргаснаар давхар сонгох болно. Тиймээс өөрөөсөө эхлээд “Би аль ажлыг сайн хийж чадах вэ?” хэмээн асуух хэрэгтэй

Хүн мэргэжлээ сонгохдоо дараах асуултуудыг өөрөөсөө асуух хэрэгтэй
Тухайн мэргэжлийн онцлог юу вэ?

1. Энэ мэргэжлээр ажиллаж буй хүмүүс ажиллах хугацаандаа юу хийж гүйцэтгэдэг болон наанаа харагдаж байгаа бус цаанаа чухам ямар ажиллагаатай болохыг судлах
2. Ажиллах орчин ямар вэ?
3. Тухайн мэргэжилд аюултай орчин гэж бий юу? Ажлын орчин хэр болохыг? Гадаа эсвэл байнга дотор ажилладаг уу?
4. Энэ мэргэжлийг эзэмших сургалтын хугацаа хэр урт вэ?
5. Сургуулиа төгсөөд өөр ямар нэг нэмэлт бэлтгэл хийх шаардлагатай эсэх
6. Уг мэрэгжилээр ажиллахын тулд шаардагдах онцлогууд
7. Нас, хүйс, нуруу, жин болон гадаад байдалтай холбоотой онцлог гэж бий юу?
8. Тухайн ажилд орох – тэтгэвэрт гарахтай холбоотойгоор уг мэргэжилд хэрхэн ордог вэ? Шалгагдаж, томилогдож, хувийн оролдлогоор орох уу? Хэдэн настай хүн хийхэд тохиромжтой болох? Нийгмийн даатгалтай эсэх?
9. Мэргэжлээрээ дэвших
10. Тухайн мэргэжлээр дэвших нь юутай холбоотой вэ? Ажиллахтай юу? Албан тушаалтай юу? Уг мэргэжлээс өөр ажил уруу орж болох уу?
11. Тухайн мэргэжлийн эерэг болоод сөрөг талууд
12. Уг мэргэжлээр ажиллагсадын хамгийн их тулгардаг бэрхшээл болон эерэг тал нь юу вэ? Уг мэргэжлийг хүмүүс хэр хүндэлж үздэг болох
13. Ажил олох боломж
14. Таны сонгох гэж буй мэргэжлийн эрэлт хэрэгцээ хэр их байна? Таны амьдарч буй бүс болон улиралтай холбоотой тал бий юу? ажил олдох нь амархан уу? Уг мэргэжилийн эрэлт хэрэгцээтэй холбоотойгоор нэмэгдэх эсвэл багасах талаар ямар нэг яриа байгаа эсэх? Төрийн болон хувийн байгууллагт ажиллах боломжоос гадна хувиараа ажиллах боломж хэр байгаа вэ?
15. Тухайн мэргэжлийн орлого
16. Уг мэргэжлээр ажиллагсадын орлого хэр байгаа вэ? Орлого долоо хоногоор, сараар, улирлаар эсвэл жилээр гэж өөрчлөгддөг эсэх? Уг мэргэжлээр ажиллаж байгаа хүмүүсийн орон нутгийн онцлог шинж чанараас шалтгаалсан орлогын ялгаатай байдал бий юу?

Шинэ ертөнц сэтгүүлээс...

“МУУ ЗҮЙЛ ХИЙХ НЬ ТАНЫГ ДАЙСНААС ТАНЬ ДОР БОЛГОНО. ХАРИН УУЧЛАХ НЬ ТАНЫГ АГУУ БОЛГОНО” .
БЕНЖАМИН ФРАНКЛИН